Төтенше режим: карантин кезінде несиені өтеу

Беттің авторы

Константин Яковлев

2016 жылы Zanimaem.kz сайтын құрды. Қаржы және несие саласында 5 жылдан астам, маркетинг саласында 12 жылдан астам жұмыс істеді. Мәтіндерді өңдеуге, МҚҰ мен Банктердің рейтингтерін құруға жауапты.

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев коронавирустың таралуын болдырмау және азаматтарды қауіпті инфекциядан қорғау үшін жарлықпен Қазақстан Республикасының аумағында төтенше жағдай енгізілді. Санитарлық-эпидемиологиялық жағдайды жақсарту үшін мұндай шара өте қажет болғанымен, карантин қазақстандықтардың әмиянына ауыр тиді. Ал микроқаржы ұйымдарының қарыз алушылар төлейді тұтынушылық несиелер. Дегенмен, проблемалық қарыз деңгейінің өсуіне жол бермеу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі несиелік жүктемені төмендету шараларын жедел әзірледі. Мұны карантинге байланысты табысынан айырылып, несиесін өтей алмай жүрген азамат міндетті түрде пайдалануы керек.

Үкіметтің бастамасы

Қолданыстағы заңнама нормаларына сәйкес төтенше жағдай халық пен бизнестің мүмкіндіктерін айтарлықтай шектейді. Бірақ бұқаралық іс-шараларды өткізуге тыйым салу және сауда және ойын-сауық орталықтарының жабылуы қазақстандықтардың басынан өткерген қиындықтарының бәрі емес. Карантин аясында көптеген кәсіпорындардың қызметі тоқтатылды, олардың қызметкерлері жұмыстан босатылды немесе ақысыз демалысқа жіберілді. Ал ресми жұмысы жоқ кәсіпкерлер мен жұмысшылар табысы мен күнкөрісінен мүлде айырылған. Енді қазақстандықтар бұрын жинақталған жинақтарға сүйене отырып, жаңа шындықта өмір сүруге мәжбүр. Алайда карантиннің қанша уақытқа созылатыны және төтенше жағдайдың жаңа мерзімге ұзартылатыны әзірге белгісіз.

Жиынтық жинақтау және төлем қабілеттілігінің төмендеуі жағдайында микроқаржы ұйымдарынан бұрын алынған несиелерді қайтару оңай емес. Бірақ Қазақстан Республикасының Үкіметі өздеріне байланысты емес себептермен төлемдерді төлей алмайтын қарапайым азаматтардың мәселелерін назардан тыс қалдырған жоқ. Қарыз алушыларға жедел қолдау көрсетіп, несие берушілердің қысымынан босату туралы шешім қабылданды. Мерзімі өткен берешектің өсуін болдырмау үшін Қазақстан Республикасы Президентінің 16 жылғы 2020 наурыздағы № 286 «Әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету жөніндегі шаралар туралы» Жарлығы аясында зардап шеккен азаматтар пайдалана алатын несиелік жүктемені уақытша төмендету құралдары әзірленді. төтенше жағдайды енгізу арқылы.

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 17 жылғы 22 наурыздағы № 2020 қаулысының ережелеріне сәйкес МҚҰ қарыз алушысы сыйақы төлеуді тоқтата тұруға үміттенуге құқылы. және басшы. Осылайша, қаржылық жағдай нашарлаған жағдайда азамат несиелік жүктеменің төмендеуіне қол жеткізіп, құқық бұзушылықтың орын алуын болдырмайды.

Несиені өтей алмаған қарыз алушы неге сенуі керек?

Егер несие шарты 16 жылдың 2020 наурызына дейін жасалған болса және төтенше жағдай режимін енгізу кезінде қарызды төлеу мерзімі кешіктірілмесе, азамат негізгі қарызды және сыйақыны (пайызды) төлей алмайды. Уақытша кейінге қалдыруды берудің міндетті шарты оның ерікті келісімі болып табылады. Егер қарыз алушы мұндай босаңсуға қарсы болса, ол бекітілген кестеге сәйкес несиені өтей алады. Сіз 15 жылдың 2020 маусымына дейін несиелік жүктемеңізді азайта аласыз. Бірақ төтенше жағдай ұзартылса, Үкімет микроқаржы ұйымдарын пайыздарды есептеуді тағы бір мерзімге тоқтатуға міндеттей алады.

Кейінге қалдыру берілген кезде қарыз алушы міндетті төлемдерді жасамайды. Өз кезегінде микроқаржы ұйымдары төлемдері тоқтатылған шарттар бойынша өсімпұл өндіре алмайды. Мұндай ақпаратты Несиелік бюроға беруге немесе азаматтардың несиелік рейтингін басқа жолмен төмендетуге тыйым салынады.

Егер кейінге қалдыруды беру кезінде МФО талап-арыз жұмыстарын жүргізіп қойған болса, оны тоқтата тұруға міндетті. Төтенше кезеңде төлемақы төлеушілерге сотқа дейінгі талаптар мен қарызды өндіріп алу туралы хабарламалар берілмеуі керек.

Төлемді тоқтата тұру тегін рәсім болып табылады. Несие берушілер өтінімдерді қарау немесе қолданыстағы келісімшарттарға өзгертулер енгізу үшін комиссия алмайды. Қолданыстағы заңнаманы теріс пайдалану немесе бұзу фактілері анықталған жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне шағым жасалуы тиіс.

Азаматтардың артықшылықты санаттары

Үкімет ең алдымен тұрақты қолдау мен әлеуметтік қорғауды қажет ететін азаматтарға қамқорлық жасады. Мұндай қарыз алушылар үшін төлемдер мен пайыздар автоматты түрде тоқтатылады. Микроқаржы ұйымдары мұндай келісімдерді дербес анықтауға және ағымдағы есептеулерді қосымша келісімдерсіз, анықтамаларсыз және кірістердің азаюын/жоғалуын көрсететін құжаттарсыз тоқтатуға міндетті. Оңайлатылған схема бойынша келесі тұлғалар санаттары тоқтата тұруға құқылы:

• Өнерде анықталған халықтың әлеуметтік осал топтары. «Тұрғын үй қатынастары туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 68-бабына сәйкес (мүгедектерге, мүгедек балалары бар отбасыларға, оралмандарға, көп балалы аналарға, жетімдерге, қарт зейнеткерлерге, экологиялық зілзала салдарынан баспанасынан айырылған адамдарға және т.б.). ).
• Төтенше жағдай енгізілген кезде олар жұмыспен қамту мәселелерін қадағалайтын жергілікті органда тіркелген жағдайда ресми жұмысы жоқ қарыз алушылар.
• «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы» Заңға сәйкес атаулы әлеуметтік көмек алатын азаматтар.

Тұтынушылардың жеңілдікті санаттары төлейтін несиелерді анықтау үшін барлық қолданыстағы міндеттемелер туралы ақпаратты қамтитын БКИ деректері пайдаланылады. Бюролар қарыз алушылардың тізімдерін жасап, микроқаржы ұйымдарына ұсынуға міндетті. Бенефициармен жарамды шарт жасалғанын анықтаған кредитор кез келген есептеуді тоқтата тұруға міндетті. Ол кез келген қолжетімді тәсілмен төлемдерді тоқтата тұру туралы хабарлауға міндетті.

Әмбебап негізде

Несие бойынша төлемдерді тоқтата тұру құқығын жеңілдетілген санаттағы қарыз алушы ғана емес пайдалана алады. Төтенше жағдай кезінде материалдық жағдайы нашарлаған кез келген қазақстандыққа уақытша кейінге қалдыру беріледі. Бірақ ол бұл құқығын микроқаржы ұйымына хабарласып, тиісті өтініш бергеннен кейін ғана пайдалана алады. Бұл жағдайда қарыз алушы карантиннің енгізілуіне байланысты қаржылық мәселелердің туындауын көрсететін құжаттарды ұсынуға міндетті болмайды.

Қабылданған қаулының ережелеріне сәйкес қаржылық жағдайы мынадай себептер бойынша нашарлаған Қазақстан Республикасының азаматтары төлемдерді тоқтата тұруға сене алады:

• Жұмыстан босату, жұмыс берушімен шартты бұзу немесе кез келген еңбек қатынастарын тоқтатуға байланысты еңбек шартын тоқтату.
• Жалақысы сақталмайтын демалыста болу. Төтенше жағдай жарияланғаннан кейін қызметкердің өтініш жазуы міндетті шарт болып табылады.
• Жалақы төлеуді кешіктіру немесе олардың мөлшерін азайту. Карантин кезіндегі шығынды азайту үшін жекелеген кәсіпорындар жалақы төлеу бойынша шығындарды қысқартуға мәжбүр болды.
• Қарыз алушы карантиннің енгізілуіне байланысты жұмысынан немесе табысынан айырылған кезде уақытша еңбекке жарамсыздық.
• Өзінің кәсіби және қызметтік міндеттерін орындай алмау. Мысалы, егер қызметкер жұмыс орнында бола алмаса, себебі оның кәсіпорны орналасқан аумаққа кіруге шектеу қойылған.
• Төлем қабілеттілігінің айқын төмендеуін және қаржылық жағдайдың нашарлауын көрсететін басқа да себептер.

Сіз микроқаржы ұйымына 15 жылдың 2020 маусымына дейін кез келген уақытта төлемдерді тоқтату туралы өтініш бере аласыз. Ол еркін нысанда ресімделеді және мәтінде табыстың азаюы туралы қорытынды жасауға болатын жағдайлар көрсетіледі. Клиент құжатты өзіне ыңғайлы кез келген тәсілмен (мысалы, электрондық пошта арқылы) беруге құқылы. Бірақ компанияның өтінімді одан әрі қарау үшін қабылдағанына көз жеткізу ұсынылады. Мұндай ақпаратты алу үшін тұтынушыларды қолдау қызметіне хабарласқан дұрыс, өйткені карантин енгізілгеннен кейін көптеген МҚҰ кеңселерінің жұмысы тоқтатылды.

Клиенттің өтінішін қарау мерзімі ол тіркелген күннен бастап 10 жұмыс күнінен аспайды.

Қандай себеппен төлемдерді тоқтата тұрудан бас тартуға болады?

16 жылдың 2020 наурызына дейін мерзімі өткен азаматтар несиелік жүктемесінің азаюына сенбеуі керек. Мұндай өтініштер тұтынушының әлеуметтік санатына қарамастан қарауға қабылданбайды. Атап айтқанда, бұрын өтеу шарттарын бұзған бенефициарға кейінге қалдыру берілмейді. BKI төлем кестесін автоматты түрде өзгерту үшін оның деректерін МҚҰ-ға жібермейді.

Егер біз қарыз алушы-бенефициар туралы айтпасақ, онда төлемді тоқтата тұрудан бас тартудың жалғыз себебі компанияда қаржылық проблемалардың жоқтығын көрсететін ақпарат болса. Бірақ растайтын құжаттарды ұсыну туралы талаптың жоқтығын ескере отырып, МҚҰ мұндай ақпаратты қалай алатыны әлі белгісіз. Несие беру кезіндегідей компаниялар мәліметтерді баламалы көздерден алуы мүмкін. Мысалы, Интернетте кәсіпорынның қызметін тоқтату туралы өтініште көрсетілген ақпаратты тексеріңіз.

Карантин кезінде төлем қабілеттілігін бағалаудың бірыңғай критерийінің болмауы өтініштерден жаппай бас тартуды тудыруы мүмкін. Бірақ, екінші жағынан, микроқаржы ұйымдары өз міндеттемелері бойынша берешектердің өсуіне мүдделі емес. Кейбір компаниялардың қаржылық қиындықтарға тап болған азаматтарға бөлшек несиені өтеу кезінде жеңілдіктер ұсынуы осыны көрсетеді.

Кейінге қалдырудан бас тартылса не істеу керек

Егер азаматтың пікірінше, микроқаржы ұйымы төтенше жағдай режимі кезінде төлемдерді тоқтатудан заңсыз бас тартса, ол заң бұзушылық фактісін назардан тыс қалдырмауы керек. Несиелік жүктемені азайтуға қол жеткізу үшін ол:

• Түсіндіру үшін МҚҰ-ға хабарласыңыз. Ең алдымен, бұл кейінге қалдыру автоматты түрде берілетін жеңілдік санатындағы тұтынушыларға қатысты. Мұндай операцияларды жүзеге асыру үшін компаниялар BKI деректерін пайдаланады. Бірақ олар дәл емес немесе толық емес болуы мүмкін. МҚҰ-ға жүгінген кезде артықшылық мәртебесінің болуын көрсету және қажет болған жағдайда растайтын құжаттарды ұсыну маңызды. Егер қарыз алушы бенефициар болмаса, бас тартқан жағдайда ол несие берушіні қаржылық жағдайының нашарлағанына сендіруге тырысуы керек. Бұған азамат бере алатын тиісті құжаттар көмектесетін шығар. Бірақ мұндай мәселелер берілген өтініш негізінде жеке негізде шешіледі.
• Микроқаржы ұйымдарының қызметін реттейтін Ұлттық банкке шағымдану. Егер тұтынушы шынымен де табысынан айырылған болса және қабылданған қаулының ережелеріне сәйкес несиелік жүктеменің төмендеуіне сенуге құқығы болса, ол Ұлттық банкке жүгінуі керек. Бірақ бұл МҚҰ дәлелді себептерсіз кейінге қалдыру туралы өтінішті қанағаттандырудан бас тартқан жағдайда ғана жасалуы керек.

Карантин және төтенше жағдайдың енгізілуі, тіпті егер несие беруші кейінге қалдыру туралы өтінішін қанағаттандырмаса да, несиені қайтарудан бас тартуға негіз болып табылмайды. Бас тартқан жағдайда кестені өзгерту туралы келіссөздер жүргізуге немесе келісім-шарттың мерзімін ұзартуға болады.